O Yerba Mate
rycina rośliny Yerba MateYerba Mate to napój przyrządzany z listków i gałązek Ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex paraguariensis, St.Hillaire). Jest to wiecznie zielone drzewo, osiągające w stanie dzikim nawet do 15 m wysokości. Występuje jedynie na niewielkim obszarze pomiędzy Oceanem Atlantyckim, a rzeką Paraguay, na terenie Argentyny, Paragwaju, Brazylii i Urugwaju. Również w tych krajach jest uprawiany i eksportowany na cały świat.
Swoją popularność Yerba Mate zawdzięcza niezwykłym właściwościom pobudzającym, wzmacniającym, oczyszczającym. Ma bardzo bogaty skład, dzięki czemu również spektrum działania jest bardzo szerokie. Ale po kolei.
Na pewno nie herbata...
Herbata Yerba Mate to zwyczajowe określenie na ten napój. Lecz jest to określenie nieprecyzyjne. W naszym kraju zwykło się nazywać herbatą wszystko, co się parzy i pije na ciepło, np. herbatka ziołowa (zamiast po prostu zioła) bądź herbata rooibos (to też po prostu krzew rooibos).
Prawdziwa herbata to napar z liści roślin o tej samej nazwie - Camellia sinensis, czyli herbata chińska. A Yerba Mate to napar z Ostrokrzewu Paragwajskiego! Yerba ma też zupełnie inny proces przygotowania, skład chemiczny i właściwości niż herbata.
Herbata Yerba Mate zdecydowanie różni się od napojów znanych nam na co dzień. Po pierwsze, do naczynka sypie się nawet do 3/4 objętości suszu. Po drugie, pije się ją przez rurkę z sitkiem na końcu (bombilla). A po wtóre, każdą porcję można zalewać „do znudzenia”, a przynajmniej 5-7 razy.
Jeżeli będziesz pił mate pierwszy raz przygotuj się na niezłą dawkę emocji - smak też może się nie kojarzyć z naszymi, tradycyjnymi napojami. Co tu dużo gadać, yerba mate jest gorzka. Czasem nawet bardzo. A czasem aż wykręca - szczególnie jeśli jesteśmy nowicjuszami i robimy swoją pierwszą zaparzkę. Ale spokojnie, z czasem nabiera się wprawy w przygotowaniu, a kubki smakowe przyzwyczajają się do specyficznych goryczkowych posmaków. Wtedy świat yerby staje przed nami otworem. A jest to świat równie duży co różnorodny.
Jak działa yerba?
babcia z Ameryki Południowej z yerbąO Yerba Mate często mówi się, że jest lepszą alternatywą kawy. Czyli oprócz pobudzenia pewnie coś jeszcze daje? Niewątpliwie napar ostrokrzewu ma wiele właściwości zdrowotnych. Z resztą, jeżeli tak specyficzny napój zyskuje coraz więcej zwolenników na całym świecie, to coś w tym musi być.
Mieszkańcy Ameryki Południowej już od wieków znają i cenią sobie dobroczynne oddziaływanie Yerba Mate. Nie trzeba być naukowcem, aby na własnej skórze odczuć, że napar ten:
bardzo dobrze pobudza, nie powodując drażliwości żołądka
likwiduje objawy zmęczenia
reguluje ciśnienie
oczyszcza i odżywia organizm
polepsza samopoczucie
pozytywnie wpływa na jędrność skóry
poprawia przemianę materii
zwiększa odporność
w przeciwieństwie do kawy nie wypłukuje magnezu z organizmu i nie zostawia osadu na zębach
Ostrokrzew paragwajski i uzyskiwany z niego napar stały się obiektem szerszego zainteresowania naukowców dopiero w ostatnich dwóch dekadach, szczególnie po roku 1995, kiedy ukazał się pierwszy artykuł naukowy dowodzący właściwości antyoksydacyjnych tego naparu. Produktom z yerba mate przyznano 29 międzynarodowych patentów w latach 1963-2007, z czego większość po 2000 roku.
Skład chemiczny Yerba mate
Liście ostrokrzewu paragwajskiego zawierają ponad 200 różnych komponentów. Nie wszystkie jednak przechodzą do naparu. Dla przykładu obecne w roślinie wapno i żelazo nie wypłukuje się pod wpływem wody i praktycznie w całości zostaje w przepitym suszu. Jednak większość drogocennych substancji jest rozpuszczalnych w wodzie i dostarczamy je wraz z każdym łykiem mate.
Do najważniejszych składników bioaktywnych w naparze yerba mate należą:
Ksantyny - kofeina, teobromina oraz (w niewielkich ilościach) teofilina odpowiedzialne m.in. za właściwości pobudzające, wspomaganie pracy umysłowej;
Polifenole - główna grupa związków odpowiedzialnych za właściwości antyoksydacyjne, a więc antyrakowe i przeciwmutagenne ostrokrzewu paragwajskiego;
Saponiny - wywołujące specyficzny, gorzki smak yerba mate oraz powstawanie charakterystycznej pianki na powierzchni naparu. Mają właściwości przeciwzapalne i wpływają pozytywnie na metabolizm cholesterolu;
Makroelementy - magnez, potas, fosfor;
Mikroelementy - mangan, cynk, miedź, chrom, krzem;
Witaminy - A, B1, B2, C, E, PP, H.
Składniki mineralne (mikro- i makroelementy) i witaminy są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Wpływają na rozwój człowieka i przebieg elementarnych funkcji życiowych. Nie zawsze można wszystkie te składniki dostarczyć z pożywieniem. Wiele badań naukowych wskazuje yerba mate jako dobre źródło wymienionych wyżej składników.
Jak zrobić dobrą Yerba Mate?
pięknie zaparzona yerba mate Pamiętaj, że każdy może przygotować yerbę po swojemu. Nie ma tutaj żadnych sztywnych zasad oprócz temperatury wody (ok. 70-80°C). To od Ciebie zależy, ile wsypiesz suszu, ile nalejesz wody, czy jak długo będziesz zalewać swój napar. Najprościej jest wsypać susz do naczynia, nalać wody o odpowiedniej temperaturze, a następnie włożyć bombillę przytrzymując jej ustnik palcem. Warto jednak poświęcić chwilkę i przygotować pyszną yerbę, której smak będzie długo się utrzymywał.
Najważniejsza jest woda
Yerby nie można zalewać wrzątkiem. To pierwsza i najważniejsza zasada świetnej mate. Woda powinna mieć ok. 70-80°C. Najłatwiej sprawdzić to termometrem do żywności. Na wyczucie jest to mniej więcej moment, gdy woda, w trakcie gotowania zaczyna się robić biała, nieprzezroczysta od bąbelków powietrza. Można też odczekać po zagotowaniu ok. 10 minut, lub zmieszać 2 części wrzątku z 1 częścią wody o temp. pokojowej.
Przygotowanie yerby w sposób tradycyjny
Wsyp yerba mate do ok. 1/2 - 3/4 objętości naczynia (wedle uznania).
Przykryj naczynie dłonią, odwróć „do góry nogami” i potrząśnij kilkakrotnie w górę i w dół.
Następnie odwróć naczynie do kąta 45° tak, aby susz ułożył się po jednej stronie naczynia.
Wlej wodę o temp. 70-80°C w wolną przestrzeń między suszem, a ścianką naczynia.
Zamknij ustnik bombilli kciukiem i włóż rurkę w to samo miejsce gdzie wcześniej lana była woda.
Odstaw tak przygotowaną mate i odczekaj około 2-3 minuty. Dolej jeszcze nieco wody i... gotowe!
6 kroków, jak przygotować yerba mate
Tak przygotowana mate może być zalewana wielokrotnie, aż całkiem wypłucze się smak.
WAŻNE! Pamiętaj, że bombillą nie wolno mieszać, gdyż może to powodować zapychanie się rurki.
Urugwajski sposób na bardzo pylasty susz Yerba Mate
Nadaje się do większości yerb, szczególnie zaś do mocno pylastych odmian z Urugwaju.
Wsyp 1/2 do 3/4 yerba mate do naczynia.
Przykryj wylot dłonią, przesyp susz na jedną stronę naczynka.
Nalej odrobinę wody(może być w temperaturze pokojowej) w miejsce pomiędzy górką suszu, a ścianką naczynka.
Poczekaj aż cała woda zostanie wchłonięta, następnie włóż bombillę w miejsce, gdzie wcześniej wlewana była woda.
Napełnij naczynie gorącą woda (ok 70-80°C ).
Po ok. 2-3 min napar jest gotowy do spożycia.
Terere (mate na zimno)
Terete i termos w polskich górach
Terere doskonale gasi pragnienie w upalne dni, poza tym jest bardzo orzeźwiające. Przyrządza się je podobnie, z tym że zalewamy przygotowany w naczyniu susz lodowatą wodą, lub sokiem, np. pomarańczowym lub jabłkowym. Można nawet dołożyć kostkę lodu do materka. Dobrze też nieco dłużej odczekać po pierwszym zalaniu, aby listki puściły soki.
Najlepsze do terere są odmiany yerby z owocami lub ziołami. Można także samemu stworzyć odpowiednią mieszankę, wykorzystując np. zioła, cząstki owoców - świeżych bądź suszonych.
Tradycyjny rytuał picia Yerba Mate
Tradycyjny ceremoniał spożywania naparu przypomina rytuał palenia fajki pokoju. Przebiega on w tzw. „kręgu mate”, gdzie najważniejszą osobą jest cebador (gospodarz) czyli ktoś, kto przygotowuje Yerba Mate. Cebador wypija pierwszą porcję naparu, po czym podaje kolejne „zaparzenia” pozostałym uczestnikom kręgu według kolejności dołączania do kręgu, lub częściej według pozycji w hierarchii społecznej. Każdy wypija całą porcję. Zużyty susz oddaje się Matce Ziemi (Pachamama), innymi słowy wyrzuca się przepite fusy do ziemi. Rytuał trwa do momentu, gdy ostatnia osoba powie „dziękuję” oddając naczynie gospodarzowi.
- Yerba Mate.jpg (74.55 KiB)
Dla początkujących z mięta lub innym owocem warto spróbować 
Aha i zaparzac 75 stopnii nie wrzatek(Czyli zostawiamy na 8min wrzatek)
a chuj tam hahahah
